Spawacz niezależnie od zajmowanego stanowiska (spawacz, mechanik, monter), jest to osoba fizyczna, która wykonuje prace polegające na łączeniu elementów wykonanych ze stali, żeliwa, metali nieżelaznych i ich stopów za pomocą różnych metod spawalniczych. Prace spawalnicze należą do prac niebezpiecznych pod względem pożarowym – w czasie ich wykonywania należy mieć w ciągłej dyspozycji sprzęt umożliwiający szybkie zgaszenie pożaru: gaśnice, koce gaśnicze – sprzęt ppoż.
Praca spawacza jest określana jako szczególnie niebezpieczna przez występujące zagrożenia dla życia i zdrowia pracownika.
Najbardziej charakterystyczne z zagrożeń to:
• dym spawalniczy,
• promieniowanie ultrafioletowe, widzialne i podczerwone,
• pole elektromagnetyczne,
• hałas,
• wibracje
• wysoka temperatura.
Wyposażenie spawacza w środki ochrony na stanowisku spawalniczym
Wnioskować możemy, że spawacz na swoim stanowisku pracy musi być solidnie wyposażony w środki ochrony indywidualnej takie jak:
• środki zapewniające ochronę oczu,
• ubranie ochronne,
• środki zapewniające ochronę twarzy,
• rękawice ochronne,
• obuwie specjalistyczne,
• sprzęt zapewniający ochronę układu oddechowego.
Do środków ochrony indywidualnej zapewniających ochronę oczu zaliczyć możemy okulary i gogle spawalnicze, które świetnie sprawdzają się w przypadku spawania gazowego. Najwygodniejszym rozwiązaniem chroniącym oczy pracownika jest jednak przyłbica spawalnicza zgodna z normą PN-EN 175, sprawdza się podczas intensywnego i długotrwałego spawania, np.: spawania łukowego.
Ubranie spawalnicze ochronne na stanowisku spawacza powinno być przede wszystkim odzieżą niepalną, w zależności od skali, rodzaju, częstotliwości oraz występujących w zakładzie zagrożeń wybór odzieży dla spawaczy jest szeroki: spodnie ogrodniczki i do pasa, bluzy, fartuchy, narzuty, kombinezony i rękawy spawalnicze.
Jako ochronę twarzy najczęściej stosuje się wspominaną już przy ochronie oczu przyłbicę spawalniczą, rzadziej tarczę spawalniczą lub kaptur spawalniczy. Kaptury spawalnicze są stosowane bardzo rzadko ze względy na niski komfort ich użytkowania, najczęściej stosuje się je w trudno dostępnych miejscach. Tarcze spawalnicze są stosowane także w nielicznych przypadkach ze względu na niewygodę ich stosowania i konieczność trzymania w dłoni.
Podsumowując najlepszym rozwiązaniem staje się więc przyłbica spawalnicza, która zapewnia ochronę oczu jak i całej twarzy jednocześnie. Pamiętać należy że musi ona spełniać normę PN-EN 175.
Rękawice spawalnicze to kolejna rzecz istotna dla spawacza, nie mogą być to najzwyklejsze rękawice zakupione w markecie czy sklepie ogrodniczym. Rękawice przeznaczone do użytku na stanowisku spawacza muszą spełniać normy PN-EN 12477:2005 i jej rozszerzenie PN-EN 12477:2005/A1:2007 jak również dostosowane do metody, którą spawanie będzie wykonywane:
• rękawice typu A przeznaczone są do spawania metodą MIG/MAG oraz MMA,
• rękawice typu B przeznaczone do spawania metodą TIG.
• rękawice typu A/B przeznaczone do obu metod spawania.
Rękawice przeznaczone do spawania poza powyższymi wymaganiami muszą spełniać normy dotyczące zagrożeń mechanicznych PN-EN 388:2017-02 oraz zagrożeń dotyczących ognia i wysokiej temperatury PN-EN 407:2007.
Obuwie ochronne dla spawaczy musi posiadać zabezpieczenie, które uniemożliwi dostanie się iskier spawalniczych między obuwie i nogawki spodni. Buty takie muszą być koniecznie odporne na iskry i odpryski, często zamiast sznurówek posiadają one klapy zapinane na sprzączkę. Powinny być także olejoodporne, antystatyczne oraz antypoślizgowe jak również spełniać normę PN-EN ISO 20345.
W zależności od zagrożeń występujących na miejscy pracy mogą one również posiadać podeszwę antyprzebiciową oraz podnosek.
Podczas procesu spawania może wystąpić zagrożenie w postaci dymu spawalniczego, wynika z tego konieczność stosowania środków ochrony dróg oddechowych. Najczęściej stosowane są półmaski ale można zdecydować się na rozwiązanie droższe choć trwalsze i zapewniające lepszą ochronę jak maska z wymiennymi filtrami. W drugim przypadku warto zaopatrzyć się w wysokiej jakości filtry wychwytujące gazy oraz cząstki stałe.
Podsumowując praca spawacza należy do prac szczególnie niebezpiecznych i pracownik podczas jej wykonywania narażony jest na szereg zagrożeń zarówno dla zdrowia jak i życia. Warto podczas stworzenia takiego stanowiska pracy przeprowadzić ocenę ryzyka żeby prowadzić niezbędną profilaktykę a pracownika wyposażyć w odpowiednie i wystarczające środki ochrony osobistej.